Accountants hebben regels nodig voor persoonsgericht onderzoek

Met ‘persoonsgerichte onderzoeken’ kunnen forensisch accountants carrières en levens verwoesten. Toch zijn de regels voor dit soort onderzoeken boterzacht. De tuchtrechter voor accountants ziet graag duidelijke en minder vrijblijvende regels om de belangen van onderzochte personen te beschermen. 

“Ik daag de beroepsorganisatie uit om met ‘hard and fast rules’ te komen voor forensisch accountants”, zei voorzitter Michiel Werkhoven van de Accountantskamer donderdag tijdens het Grant Thornton seminar ‘Forensic Accounting Revisited’.

Werkhoven vindt de Praktijkhandreiking voor persoonsgericht onderzoek “wollig”.

“Ik krijg altijd een beetje de kriebels van forensisch accountants. Ik ben nu vier jaar bij de Accountantskamer en wat ik van forensisch accountants weet, ontleen ik aan de rapporten van forensisch accountants die wij zien. Het lijkt wel recherche zonder dat er waarborgen zijn voor degenen tegen wie een persoonsgericht onderzoek wordt gedaan.”

“Daarbij krijg ik het gevoel dat het belang van de broodheer zwaarder weegt dan dat van de onderzochte persoon en dat de forensisch accountant niet zelden conclusies trekt die de cliënt welgevallig zijn. Als de onderzoekers al hoor en hoe wederhoor toepassen, krijgt de onderzochte persoon vaak maar vijf dagen om door een rapport van 200 pagina’s heen te gaan.”

De forensisch accountant moet er volgens Werkhoven voor waken dat de opdrachtgever de krenten uit zijn rapport vist of het rapport te veel naar zijn hand zet. De forensisch accountant die dat toelaat, kan “een forse douw” krijgen, zo blijkt uit de tuchtrechtspraak. Forensisch accountants vergeten nog wel eens dat zij, wanneer hun rapporten worden gebruikt voor of in een gerechtelijke procedure, in het algemeen belang moeten bijdragen aan de objectieve waarheidsvinding.

Als een forensisch accountant onderzoek doet in opdracht van een advocaat of een andere partij is het onderzoeksrapport in de ogen van de rechter een “partijrapport”, dat minder bewijskracht heeft dan een rapport dat in opdracht van de rechter-commissaris is vervaardigd. Wel heeft een feitenonderzoeksrapport meer geloofwaardigheid als het is uitgevoerd en ondertekend door een accountant. Werkhoven: “Ervan uitgaande dat die naar eer en geweten heeft gehandeld.”

De voorzitter van de Accountantskamer daagt de beroepsorganisatie uit met ‘hard and fast rules’ te komen, met name om de belangen van de onderzochte personen te waarborgen. De huidige Praktijkhandreiking 1112, voor persoonsgericht onderzoek, vindt Werkhoven te wollig en op veel punten niet scherp genoeg.

Grant Thornton Forensic Accounting komt binnenkort, mede naar aanleiding van het seminar, met een boek waarin onder meer staat hoe een goed onderzoek verloopt, welke regels gelden en wat een forensisch accountant en zijn opdrachtgever van elkaar mogen verwachten. Na twintig jaar particuliere forensische accountancy is het daar onderhand tijd voor, vindt auteur Peter Schimmel, forensisch accountant bij Grant Thornton.

Dit bericht schreef ik voor accountant.nl

Voor Grant Thornton heb ik het boek Feiten maken het recht geredigeerd. Het boek, dat na de zomer zal verschijnen, laat onder meer zien hoe een persoonsgericht onderzoek verloopt en hoe onderzoekers en opdrachtgevers omgaan met hoor en wederhoor voor de onderzochte persoon.