De meeste professionals deugen, meestal

Met genoegen heb ik De Meeste mensen deugen gelezen. Gezien mijn gerichtheid op beroepsfouten en het faciliteren van fraude en witwassen kan ik de roze bril van Rutger Bregman goed gebruiken. Ik ben het met hem eens dat de media vooral het slechte nieuws brengen en blaas daarin zelf regelmatig een partijtje mee. In dit jaargetijde van contemplatie en hoop wil ik op basis van enkele lichtpuntjes graag een rooskleurige toekomst schetsen op enkele fronten.

Accountants

Laat ik beginnen met de accountancy, die een half juridisch beroep is geworden en zich ook steeds meer manifesteert op de juridische markt. Een commissie onder leiding van een hoogleraar economisch publiekrecht was aanvankelijk voorzichtig met hervormingsvoorstellen, maar laat bij nader inzien – tot op psychologisch niveau – onderzoeken waarom controlerend accountants er niet in slagen tekortkomingen te verbeteren. De minister van Financiën besluit dat controleurs en adviseurs aparte bedrijven moeten zijn. Controlerend accountants geven voortaan echt ‘assurance’ en hebben meer oog voor fraude en naderende déconfitures.

Notariaat

Het notariaat discussieert al heel 2019 over een toekomst met een grotere maatschappelijke rol en heeft beloofd zich meer te profileren als poortwachter tegen ondermijning. Om de notaris in die rol te ondersteunen geeft de overheid hem/haar toegang tot alle informatie die nodig is om fraudeurs en witwassers te weren bij vastgoedtransacties en de oprichting of levering van rechtspersonen. Bv’s kunnen alleen nog worden opgericht bij de notaris.

Belastingadviseurs

Belastingadviseurs komen erachter dat zij hun klanten het best helpen door ze uit de wind te houden. Dankzij de wettelijke verplichting om constructies te melden, hebben zij een goed argument in het gesprek met de klant. Die kunnen zij ervan overtuigen dat de geest van de wet belangrijker is dan de letter. Omdat de Belastingdienst het horizontaal toezicht reanimeert, meldt de adviseur vrijwillig álle discutabele punten. Ja, de adviseur wordt – om die afgezaagde term nog één keer te gebruiken – ook een poortwachter.

Advocatuur

Strafpleiters lopen massaal over naar witteboordenklanten en dealen & wheelen met het OM, dat met megaschikkingen een betere compliance afdwingt bij bedrijven. De staatsscretaris van J & V subsidieert de advocaten die kiezen voor deze buitengerechtelijke afdoening. Aan de onderkant van de markt worden advocatenkantoren een soort juridisch loket in een multidisciplinair netwerk. Met de juridische stok achter de deur werken zij onderhandelend aan een structurele oplossing voor hun cliënten.

Justitie

Het OM wordt onder leiding van Laetitia Griffith eindelijk één organisatie met échte ruimte voor reflectie en tegenspraak. De ego’s en sjoemelaars worden eruit gewerkt. Officieren worden weer magistraten die stáán.

Het ministerie zelf vervangt de ambtelijke top door de leden van de integriteitscommissie. Ambtenaren draaien de nieuwe bewindslieden – Rianne Letschert en Nebahat Albayrak – geen loer. De toren aan de Turfmarkt wordt een Huis van de Rechtsstaat.

Dit blog verscheen ook bij Mr.